نقد رمان ارتداد (وحید یامین پور)
شناسنامه کتاب:
- نام اثر: ارتداد
- نویسنده: وحید یامین پور
- تعداد صفحات: ۲۴۸
- انتشارات: سوره مهر
- ژانر: ماجراجویی/ تاریخی/ اجتماعی
- مخاطب: جوان، بزرگسال
- رده سنّی: بالای ۲۰ سال
خلاصه داستان:
شب ۲۱ بهمن ۱۳۵۷. شبی که میتواند در تاریخ ایران، نقشی سرنوشتساز ایفا کند. یک جوان انقلابی و همسرش که دغدغههای یک انقلاب، شب و روزشان را پرکرده؛ همه منتظرند که طلوع خورشید، خبر از صبح پیروزی بدهد، اما.. ارتداد، تلاشی است از نویسندهای متفکّر و دغدغهمند، تا نشان دهد اگر انقلاب اسلامی ایران، درست در لحظهی پیروزی شکست میخورد، چه اتفاقی برای ایران، انقلابیون، شاه و حتی ساکنین خارج از مرزهای ایران رخ میداد…
نقاط مثبت:
- ۱) ایدهی داستان، فوقالعاده و بِکر است. (شکست انقلاب اسلامی در روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷)
- ۲) زبان پرمغز راوی که سبک داستان را به آثار نادر ابراهیمی نزدیک کرده است.
- ۳) توضیح اصطلاحات و مفاهیم پیچیده (مثل استدراج) با زبان ساده و داستانی
نقاط منفی:
- ۱) روایتی نسبتاً ضعیف، طولانی، خستهکننده و غیر باورپذیر
- ۲) رعایتنکردن ساختار درام و روند غیر جذّاب ماجرای داستان (پیرنگ)
- ۳) گزارش دادن وقایع داستان، بهجای نشاندادن به مخاطب
- ۴) باورپذیر نبودن برخی وقایع و جنبههای داستان بهگونهای که تخیل کردن نویسنده آشکار می شود.
- ۵) بیش از حد بودن تکگوییهای راوی (مونولوگ) و پیچیده و فلسفی بودن آنها
- ۶) یکسان بودن نوع گفتگوهای شخصیتهای اصلی داستان
- ۷) شخصیتپردازی ضعیف اغلب شخصیتهای داستان (حاج مهدی و احمد)
جمع بندی:
ارتداد، با تمام ضعفهایش، بازهم گامی روبهجلو برای بازگو کردن ماهیت انقلاب اسلامی و منافع وجود او و ضررهای عدم اوست.
اما ایکاش، نویسنده قبل از انتشار رمان، بهدفعات از مخاطبانِ آزمایشی مشورت میگرفت و چندین بار آن را ویرایش میکرد. (البته اثر نهایی از انجام نشدن این مهمّ خبر میدهد.)
نمره دهی از «۱۰۰»:
(نکته ۱: مجموع نمرات ۵ معیار زیر، بیش از ۱۰۰ میشود. چون گاهی بعضی عناصر داستان، بهقدری قدرتمند نگاشته میشوند که خلأ دیگر عناصر را میپوشانند.)
(نکته ۲: اعطای نمرهی مجموعی «۱۰۰»، یعنی این داستان از لحاظ کیفیت، استاندارد و عالی است. اما ۲۵ نمرهی باقیمانده، به آثاری تعلق میگیرد که در بهکارگیری ابزارهای داستاننویسی، فوقالعاده عمل کردهاند.)
- ۱) دنیای داستانی: ۴ (از ۲۰) ❌
- ۲) شخصیت پردازی: ۷ (از ۳۵) ❌
- ۳) پیرنگ: ۹ (از ۳۵) ❌
- ۴) درونمایه: ۱۵ (از ۱۵) ✅
- ۵) سبک: ۲۰ (از ۲۰) ✅
✔️ نمره نهایی: ۵۵ (از ۱۰۰)
قطعه خواندنی:
«قسم به مرگ! آن زمان که حلقوم جلّادان را می فشارد. قسم به مرگ آن زمان که انتقام داغ دل پیرزن جوان از دست داده ای را می ستاند. قسم به مرگ! آن زمان که شوکت و طمطراق شیطانی فرعون ها را فرو می ریزاند…»(ارتداد – ص۱۳۳)