نقد رمان احضاریه (علی موذنی)
شناسنامه کتاب:
- نام اثر: احضاریه
- ✍️ نویسنده: علی مؤذّنی
- تعداد صفحات: ۲۲۴
- انتشارات: نشر اسم
- ژانر: تاریخی/ ماجراجویی/ اجتماعی
- مخاطب: نوجوان، جوان، بزرگسال
- رده سنّی: ۱۶ سال به بالا
خلاصه داستان:
روایتی خالصانه و زیبا از گذشته و زمان حال که درسهای پیچیده و تلخ تاریخ را درهمتنیده با داستانی سرشار از تمثالهای عینی و ملموس بیان میکند.
اما افسوس که اشکال سندیت محتواهای جزئی، او را به این راحتی رها نخواهد کرد. بااینحال، احضاریه قطعاً ارزش یکبار خواندن دقیق را دارد و جذابیت داستانیاش، مخاطب را نه جذب، بلکه احضار خواهد کرد …
نقاط مثبت:
- ۱) پرداختن دقیق و تحلیلی به قسمتهای مهمّ تاریخ اسلام، بحث ولایت و عوامل وقوع فاجعهٔ کربلا
- ۲) قلم روان، شیرین و شیوای نویسنده
- ۳) استفاده از روش بدیع در هماهنگی پیرنگ و شخصیتپردازی با درونمایه (تناسب جایگاه حضرت زینب (س) و تغییر نقش ایشان بهعنوان مادر و خواهر، با ویژگیهای شخصیتی مسعود و عارفه، چه در کودکی و چه در خِلال سفر به نجف)
- ۴) شخصیتپردازی قوی
- ۵) ملموس ساختن تاریخ در قالب وقایع داستانی
نقاط منفی:
- ۱) پرداختن بسیار جزئی به زندگی اهلبیت (ع) که موارد قابلتوجهی از آن اطلاعات، مخلوق ذهن نویسنده و خارج از اَسناد تاریخی است. (بهعنوانمثال، گفتگوی امیرالمؤمنین (ع) و حضرت زینب (س) در اندرونی خانه)
- ۲) شخصیتپردازی جزئی و غیرمستند برای معصوم و خانوادهی ایشان
- ۳) گیج شدن مخاطب، بر اثر تکنیک دوگانهسازی شخصیت برای مسعود و عارفه (که ظاهراً مقصود هم بوده است)
- ۴) طولانی بودن بیش از حدّ قسمتهای تاریخی
جمع بندی:
احضاریه حاصل تلاشی خالصانه و متفکرانه با تحقیق منابع تاریخی بوده است و زحمت چندسالهٔ نویسنده، بسیار قابلتقدیر و احترام است.
اما برخی ایرادات مخصوصاً محتوایی (قابل استناد نبودن) خدشهای به این اثر وارد کرده که این کتاب ارزنده را از کامل بودن میاندازد. کاش نویسندهی محترم، با کمی فاصله و چند قدم عقبتر، زندگانی یک معصوم (ع) را روایت میکرد.
نمره دهی از «۱۰۰»:
(نکته ۱: مجموع نمرات ۵ معیار زیر، بیش از ۱۰۰ میشود. چون گاهی بعضی عناصر داستان، بهقدری قدرتمند نگاشته میشوند که خلأ دیگر عناصر را میپوشانند.)
(نکته ۲: اعطای نمرهی مجموعی «۱۰۰»، یعنی این داستان از لحاظ کیفیت، استاندارد و عالی است. اما ۲۵ نمرهی باقیمانده، به آثاری تعلق میگیرد که در بهکارگیری ابزارهای داستاننویسی، فوقالعاده عمل کردهاند.)
- ۱) دنیای داستانی: ۱۷ (از ۲۰)✅
- ۲) شخصیت پردازی: ۳۲ (از ۳۵)✅
- ۳) پیرنگ: ۲۴ (از ۳۵)✅
- ۴) درونمایه: ۱۵ (از ۱۵)✅
- ۵) سبک: ۱۳ (از ۲۰)✅
✔️ نمره نهایی: ۰۱ + ۱۰۰ (از ۱۰۰)
قطعه خواندنی:
باز گمش کردم. دلم میخواست برایش درد دل کنم و بپرسم چرا فقط من باید این وسط مریض شوم و به آن حال بیفتم. شما که دکترید، راهنماییام کنید و بگویم دکتر جان من فکر میکنم از شدت ضعف دچار مالیخولیا شدهام و به قول شما پزشکها گرفتار سندرم حاج ناصر شدهام و ویروسی در ذهن من به فحش فعال شده است که هر چه بیشتر پیش میروم، سلولهای بیشتری را از من در برمیگیرد. بفرما. سروکلهاش پیدا شد و این بار مشتی بادام ریخت توی مشتم و رفت. هیچ سؤالی نکرد و نپرسید «خوبی؟» نگفت «تصمیمت چیست؟»، عین فرفره رفت. چهارده تا بادام بود. دستش را خواندم. حتماً به نیت چهارده معصوم. میخورم. بسیار خوب. فحشت هم نمیدهم. چون اینجا نجف است و علی هست و آه …